راهنمای بهترین شرایط برای کاشت و رشد درخت اسکنجبین (Diospyros lotus)

راهنمای بهترین شرایط برای کاشت و رشد درخت **اسکنجبین** (Diospyros lotus)

**درخت اسکنجبین** (به نام‌های محلی: اسکنجبین، اسکنجرین، خرمااسکنجر، دیوکوت) یکی از درختان میوه بومی ایران است که از خانواده **دوغابیان** (Ebenaceae) و نسبت به خیلی از ارقام ادویه (مثل خرما و دوکر) مقاومت بالایی دارد. این درخت در مناطق **نیمه‌خشک و کوهستانی** ایران (به ویژه استان‌های آذربایجان شرقی، اردبیل، گیلان، زنجان و همدان) به صورت وحشی و کشت شده یافت می‌شود. میوه آن کوچک، شیرین و ژله‌ای است و در طب سنتی برای تقویت معده و تنظیم دفعات استفاده می‌شود.

در این مقاله به طور کامل به **شرایط مناسب برای کاشت و پرورش درخت اسکنجبین** می‌پردازیم.

—

## ۱. آب و هوای مناسب برای کاشت اسکنجبین

– **دمای مناسب:**
– دمای بهینه سالانه: ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد
– تحمل دمای حداقل: تا ۲۵- درجه (درختان بالغ در مناطق سردسیر)
– تحمل دمای حداکثر: تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد

– **بارندگی:**
– بهترین مقدار بارندگی سالانه: ۵۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌متر
– در مناطق با بارندگی کمتر هم قابل کشت است، البته با آبیاری مکمل

– **دوره خواب زمستانی:**
– اسکنجبین به یک دوره خنک زمستانی نیاز دارد (حدود ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ ساعت سرمای ۰ تا ۷ درجه)

– **مقاومت در برابر شرایط اقلیمی:**
– مقاومت بالایی در برابر سرما، خشکی و تغییرات دمایی دارد.
– در برابر بادهای شدید آسیب‌پذیر است و نیاز به حفاظت دارد.

—

## ۲. خاک مناسب برای کاشت اسکنجبین

– **نوع خاک:**
– خاک‌های لومی و لومی-رسی ایده‌آل هستند.
– خاک باید دارای زهکشی خوب باشد (جذب آب مناسب بدون غرقابی شدن).

– **عمق خاک:**
– حداقل عمق ۸۰ سانتی‌متر برای توسعه ریشه ضروری است.

– **اسیدیته (pH):**
– pH مناسب: ۶٫۵ تا ۸٫۰
– اسکنجبین در خاک‌های کمی قلیایی نیز به خوبی رشد می‌کند.

– **مواد آلی:**
– حداقل ۱٫۵٪ مواد آلی در خاک بهترین شرایط را فراهم می‌کند.

– **شوری خاک:**
– EC (هدایت الکتریکی) باید کمتر از ۲ دسی‌زیمنس بر متر باشد.

—

## ۳. روش و میزان آبیاری در کشت اسکنجبین

– **روش آبیاری:**
– آبیاری قطره‌ای بهترین روش برای کشت اسکنجبین است.
– این روش مصرف آب را تا ۴۰٪ کاهش داده و از بروز بیماری‌های قارچی جلوگیری می‌کند.

– **میزان آب مورد نیاز:**
– در مناطق معتدل: ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ متر مکعب در هکتار در سال
– در مرحله تشکیل میوه و رشد آن، نیاز به آب بیشتری است.

– **فاصله آبیاری:**
– در تابستان هر ۵ تا ۷ روز یک بار
– در زمستان یا در صورت بارندگی مناسب، هر ۱۰ تا ۱۴ روز

—

## ۴. زمان باردهی و روش چیدن میوه اسکنجبین

– **زمان شروع باردهی:**
– از سال چهارم تا ششم بعد از کاشت (بسته به روش تکثیر)

– **حداکثر باردهی:**
– در سن ۱۰ تا ۱۵ سالگی

– **فصل گلدهی:**
– اوایل بهار (فروردین تا اردیبهشت)

– **زمان چیدن میوه:**
– از شهریور تا آبان ماه (بسته به رقم و منطقه)
– میوه پس از یخ‌زدگی یا نرم‌شدن طبیعی (پس از رسیدن) قابل مصرف است.

– **روش‌های چیدن:**
– دستی (برای حفظ کیفیت میوه)
– جمع‌آوری میوه‌های ریخته شده در صبح زود (به دلیل نرمی بالا)

—

## ۵. آفات و بیماری‌های شایع اسکنجبین و روش‌های مبارزه با آن

### الف) آفات عمده:
1. **کنه تار عنکبوتی**
– علائم: زردی و ریزش برگ
– مبارزه: سموم بیولوژیک و کنه‌کش‌ها

2. **حشره سفید و شپشک**
– علائم: تجمع روی پشت برگ و ترشح شیره
– مبارزه: سموم اکوتیک، استفاده از زنبورهای مفید

3. **پوست‌پرک میوه**
– علائم: سوراخ‌های درون میوه و خسارت داخلی
– مبارزه: سموم بیولوژیک، تله‌های فرومونی، پایش منظم

### ب) بیماری‌های قارچی:
1. **لکه‌برگی قارچی**
– علائم: لکه‌های قهوه‌ای روی برگ
– مبارزه: سمپاشی با قارچ‌کش‌ها، کنترل رطوبت

2. **پوسیدگی میوه (Anthracnose)**
– علائم: لکه‌های سیاه و نرمی میوه
– مبارزه: برداشت به موقع، جلوگیری از تراکم بالا

3. **بیماری سفید برگ (Powdery Mildew)**
– علائم: لایه سفید پودری روی برگ
– مبارزه: سموم گوگردی، سموم سیستمیک

—

## منابع معتبر علمی این مقاله:

1. FAO – Food and Agriculture Organization of the United Nations
[www.fao.org](https://www.fao.org)

2. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
[www.gau.ac.ir](http://gau.ac.ir)

3. دانشگاه تهران – دانشکده کشاورزی
[www.ut.ac.ir](http://ut.ac.ir)

4. کتاب “میوه‌های بومی و وحشی ایران” – دکتر محمدحسین دهمرده

5. پژوهشکده گیاهان دارویی ایران (ACECR)

6. سازمان جهاد کشاورزی استان‌های شمال غرب ایران (آذربایجان شرقی، اردبیل، زنجان)

—

## خرید لوازم یدکی و آبیاری قطره‌ای اسکنجبین از کالابوم

برای کشت موفق اسکنجبین، استفاده از **لوله‌های پلی‌اتیلن** و **اتصالات آبیاری قطره‌ای** ضروری است. شما می‌توانید تمامی لوازم مورد نیاز خود را از طریق سایت یا اپلیکیشن **[کالابوم]** به راحتی خریداری کنید.

– لوله آبیاری قطره‌ای
– فیتینگ‌های انعطاف‌پذیر
– پمپ‌های آبیاری
– شیرهای کنترل فشار
– سیستم‌های خودکار آبیاری

کالابوم، بهترین راه حل برای خرید اینترنتی لوازم کشاورزی با کیفیت و قیمت مناسب!