زانو ۴۵ درجه جوشی فاضلابی چیست؟

زانو ۴۵ درجه جوشی فاضلابی (45° Sewer Electrofusion or Butt Fusion Elbow) یکی از اجزای کلیدی در شبکه‌های لوله‌کشی فاضلاب است که برای تغییر جهت جریان به‌اندازه ۴۵ درجه طراحی شده است. این قطعه از جنس پلی‌اتیلن پرچگالی (HDPE) و با قابلیت جوش الکتروفیوژن یا Butt Fusion ساخته می‌شود و اتصالی کاملاً یکپارچه، بدون درز و مقاوم در برابر نفوذ رطوبت و مواد شیمیایی ایجاد می‌کند.

استفاده از زانوی ۴۵ درجه به‌جای زانوی ۹۰ درجه در بسیاری از موارد، باعث کاهش افت هیدرولیکی، کاهش احتمال رسوب و افزایش بازدهی سیستم می‌شود. این اتصال در پروژه‌های فاضلاب شهری، صنعتی و کشاورزی — به‌ویژه در خطوط با جریان ثقلی — کاربرد فراوانی دارد.

کاربردهای کلیدی زانو ۴۵ درجه جوشی فاضلابی

• تغییر جهت ملایم در شبکه‌های جمع‌آوری فاضلاب شهری و روستایی
• اتصال به چاه‌های بازدید یا دریچه‌های دسترسی با زاویه غیر ۹۰ درجه
• طراحی مسیرهای انعطاف‌پذیر در پروژه‌های با محدودیت فضایی یا موانع زیرزمینی
• کاهش سرعت جریان و جلوگیری از فرسایش در خطوط شیب‌دار
• استفاده در تصفیه‌خانه‌ها برای هدایت لوله‌های لجن و بازیابی
• نصب در تونل‌ها و فضاهای بسته که نیاز به تغییر جهت دقیق دارند

مزایای استفاده از زانو ۴۵ درجه جوشی فاضلابی

✅ مزایای فنی و عملیاتی

• کاهش افت فشار و رسوب: زاویه ۴۵ درجه باعث کاهش توربولانس و حفظ سرعت مناسب جریان می‌شود.
• اتصال یکپارچه و بدون نشت: جوش HDPE، استحکام مولکولی برابر بدنه لوله را تضمین می‌کند.
• مقاومت شیمیایی عالی: در برابر اسیدها، بازها و گازهای خورنده موجود در فاضلاب.
• طول عمر بالا: بیش از ۵۰ سال بدون نیاز به تعویض یا نگهداری.
• نصب سریع و آسان (در مدل الکتروفیوژن): بدون نیاز به تجهیزات سنگین و در فضاهای محدود.
• مقاوم در برابر فشار خاک و حرکات زمین: مناسب برای نصب در عمق‌های زیاد و مناطق زلزله‌خیز.

انواع زانو ۴۵ درجه جوشی فاضلابی

۱. زانو ۴۵ درجه الکتروفیوژن فاضلابی

مناسب برای قطرهای کوچک تا متوسط (۶۳mm تا ۲۵۰mm) و نصب در فضاهای محدود یا داخل چاه‌ها. دارای سیم مقاومتی داخلی و قابل نصب با دستگاه جوش قابل حمل.

۲. زانو ۴۵ درجه Butt Fusion فاضلابی

مناسب برای قطرهای بزرگ (۱۶۰mm به بالا) و خطوط اصلی. نیاز به دستگاه جوش Butt Fusion و فضای کافی برای اجرا دارد — اما استحکام بسیار بالاتری دارد.

۳. زانو ۴۵ درجه دیواره ضخیم (Load-Bearing)

برای نصب در عمق‌های زیاد یا زیر بزرگراه‌ها — مطابق با استاندارد ISO 21138-2.

مراحل نصب زانو ۴۵ درجه جوشی فاضلابی (الکتروفیوژن)

1. آماده‌سازی لوله: دو سر لوله را با اره مخصوص به‌صورت عمود بر محور برش دهید.
2. تمیزکاری: سطوح اتصال را با پارچه بدون پرز و الکل تمیز کنید — هرگز با دست لمس نکنید.
3. علامت‌گذاری: عمق ورود لوله به زانو را روی هر دو لوله علامت بزنید.
4. قرار دادن لوله در زانو: لوله‌ها را بدون اعمال نیروی اضافی وارد زانو کنید تا به علامت برسند.
5. اتصال دستگاه جوش: کابل‌های دستگاه جوش الکتروفیوژن را به ترمینال‌های زانو متصل کنید.
6. خواندن بارکد: بارکد روی زانو را اسکن کنید تا پارامترهای جوش (ولتاژ و زمان) به‌صورت خودکار تنظیم شوند.
7. شروع جوش: چرخه جوش را آغاز کنید و تا پایان آن منتظر بمانید.
8. سرد شدن: حداقل به اندازه زمان جوش، زانو را بدون هیچ فشار یا حرکتی رها کنید.
9. تست نشت: سیستم را تحت تست هوای فشرده (Air Test) قرار دهید.

جدول پارامترهای جوش زانو ۴۵ درجه (نمونه)

⚠️ همواره از بارکد روی زانو برای دریافت پارامترهای دقیق استفاده کنید. مقادیر فوق تقریبی هستند.

تفاوت زانو ۴۵ درجه با زانو ۹۰ درجه جوشی فاضلابی

اصلی‌ترین تفاوت بین این دو نوع زانو، زاویه تغییر جهت و در نتیجه رفتار هیدرولیکی جریان است. زانوی ۹۰ درجه برای تغییر جهت عمودی یا تند استفاده می‌شود، اما ایجاد توربولانس بیشتری در جریان مایع می‌کند که می‌تواند منجر به رسوب‌گذاری، فرسایش دیواره لوله و افزایش افت فشار شود. در مقابل، زانوی ۴۵ درجه برای تغییر جهت ملایم طراحی شده و جریان را به‌صورت تدریجی هدایت می‌کند — بنابراین در خطوط انتقال بلند یا سیستم‌های حساس به رسوب (مانند خطوط لجن) گزینه بهتری است.

نحوه انتخاب زانو ۴۵ درجه جوشی فاضلابی مناسب

1. تعیین قطر دقیق لوله: زانو باید دقیقاً متناسب با قطر خارجی لوله باشد.
2. انتخاب نوع جوش: الکتروفیوژن برای تعمیرات و فضای محدود — Butt Fusion برای خطوط اصلی.
3. انتخاب گرید مواد: PE80 برای کاربردهای عمومی، PE100 برای فشارهای بالا و پروژه‌های حساس.
4. بررسی استاندارد: حتماً مطابق با استانداردهای ISO 21138 یا ISIRI 17440 باشد.
5. بررسی بارکد و شماره سریال: برای ردیابی و تضمین اصالت محصول.
6. خرید از منابع معتبر: برای اطمینان از کیفیت و دریافت قیمت اتصالات فاضلابی پلی اتیلن شفاف و رقابتی.